Wednesday, January 23, 2008

Essay

ေဆာင္းဦးသက္ေသ၊ အလြမ္းေနၾကာရိုင္း၊ ပတၱျမားတိုင္းျပည္



(၁)
ဒီအက္ေဆးေလးကိုေရးဖို႔ စၿပီး စိတ္ကူးေနတုန္း အေတြးထဲကို ပထမဆံုး ၀င္လာတာက ဟိုး … လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေပါင္း သံုးဆယ္၊ က်ေနာ္တို႔ ကေလးဘ၀တုန္းက ေပ်ာ္စရာေလးေတြ၊ ရင္ခုန္စရာေတြနဲ႔ အမွတ္ရစရာ အေတြ႕အႀကံဳေလးေတြပဲေပါ့…။
အဲသည္တုန္းက ဒီလို ခ်မ္းေအးတဲ့ ေဆာင္းရာသီကို ေရာက္ခဲ့ၿပီဆိုရင္ အစ္ကိုႀကီးေတြ၊ အစ္မႀကီးေတြ ကျဖစ္ျဖစ္၊ ဦးဦးေတြ ေဒၚေဒၚေတြက ျဖစ္ျဖစ္ က်ေနာ္တို႔ကို ေရခဲေခ်ာင္းေတြ လုပ္ေကၽြးတတ္ၾကတယ္။ အဲသည္တုန္းက က်ေနာ္တို႔က ေလးငါးႏွစ္သာသာ ကေလးအရြယ္ေတြေပါ့။ ေရခဲေခ်ာင္းဆိုတာႀကီးကို ဘယ္ ၾကားဖူး၊ ျမင္ဖူးပါ့မလဲ..။ အစ္ကိုႀကီးေတြ၊ အစ္မႀကီးေတြက ရန္ကုန္တို႔ မႏၱေလးတို႔လို ၿမိဳ႕ႀကီးေတြကို ေရာက္ဖူးၾကေတာ့ ေရခဲေခ်ာင္းဆိုတာႀကီးကို စားဖူးၾကတယ္ေလ။
ေရခဲေခ်ာင္းလုပ္ရတာက သိပ္မခက္လွပါဘူး။ အိမ္အျပင္ဘက္မွာ ႏွင္းေတြအရမ္းက်ၿပီး၊ တအားခ်မ္းတဲ့ ညေတြမွာ က်ေနာ္တို႔က မီးဖုိနံေဘးမွာ ၀ိုင္းၿပီး မီးလွံဳေနတုန္း၊ သူတို႔က သူတို႔လိုခ်င္တဲ့ ေလးေထာင့္ခြက္ထဲကို ႏို႔ဆီျဖစ္ျဖစ္၊ သၾကားျဖစ္ျဖစ္ ေရေႏြးနဲ႔ေဖ်ာ္ၿပီး ေလာင္းထည့္လိုက္ၾကတယ္။ ၿပီးေတာ့ အိမ္အျပင္ဘက္ကို ေျပးထြက္သြားၿပီး အိမ္ေရွ႕က ေခါင္မိုးေပၚမွာ ခုံနဲ႔တက္ၿပီးေတာ့ အဲဒါေတြကို တင္ထားလိုက္ၾကတယ္။ ၿပီးမွ အိမ္ထဲကို ပါးစပ္ကလည္း တဟီးဟီး တရွဴးရွဴးနဲ႔ ၀င္လာၿပီး မီးဖိုေဘးမွာ ၀င္မီးလွံဳရင္း က်ေနာ္တို႔ကို ေရခဲေခ်ာင္းစားခ်င္တဲ့သူေတြ မနက္ေစာေစာထၾကေနာ္ လို႔ မွာလိုက္တယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ က်ေနာ္တို႔ကေတာ့ သူတို႔ကို အထင္ႀကီးတဲ့ မ်က္လံုးႀကီးေတြနဲ႔ ၾကည့္လို႔၊ တစ္ဦးနဲ႔တစ္ဦး ေပ်ာ္ရႊင္မွဳေတြ ကူးစက္လို႔ေပါ့…။
အဲဒီညက က်ေနာ္တို႔ေတြ အိပ္ယာ၀င္ၾကေတာ့ အေတြးထဲမွာ ေရခဲေခ်ာင္းႀကီးပါ ေခၚရင္း အတူအိပ္ခဲ့ၾကတယ္ေလ။ ေနာက္တေန႔မနက္မွာေတာ့ က်ေနာ္တို႔တေတြ ရင္ခုန္စြာနဲ႔ အေစာႀကီး နိဳးေနခဲ့ၾကတယ္။ မနက္ ေနထြက္ခ်ိန္လည္း ေရာက္လာေရာ က်ေနာ္တို႔ကို ေခၚၿပီး မေန႔ညကတင္ထားတဲ့ ခြက္ေတြထဲက ေအးခဲေနတဲ့ ေရခဲေခ်ာင္းႀကီးကို ဇြန္းနဲ႔ခြာၿပီး ပန္းကန္ထဲကို ထည့္ေပးပါတယ္။ က်ေနာ္တုိ႔က အံ့ၾသတဲ့ မ်က္လံုးေတြနဲ႔ၾကည့္ရင္း အဲဒီ ေရခဲေခ်ာင္းႀကီးကို ၀မ္းသာအားရ ပါးစပ္ထဲမွာ တကၽြတ္ကၽြတ္မည္ေအာင္ ၀ါးစားပစ္လိုက္တာဟာ တကယ့္ကို ေပ်ာ္စရာႀကီးပဲေလ။
က်ေနာ္တို႔ ႀကီးလာတဲ့အခါက်ေတာ့ (မႀကီးတႀကီးအခ်ိန္ထိ) က်ေနာ္တို႔ေအာက္က ညီငယ္ ညီမငယ္ေလးေတြကို ကိုယ္က ဦးေဆာင္ၿပီး ေရခဲေခ်ာင္းလုပ္နည္း သင္ေပးခဲ့ဖူးတယ္။ ဒီလိုနဲ႔ အဲသည္တုန္းက ပတၱျမားတိုင္းျပည္ မွာ ေရခဲေခ်ာင္းယဥ္ေက်းမွဳဟာ ညီအစ္ကို ေမာင္ႏွစ္မေတြရဲ႕ ၾကားထဲမွာ တကယ္ ရွိခဲ့ဖူးတယ္။
ဒီလို ေဆာင္းရာသီအခ်ိန္ေတြဆိုရင္ က်ေနာ္တို႔ ကေလးေတြရဲ႕ ျဖဴေဖြးေနတဲ့ ပါးျပင္မို႔မို႔ေဖာင္းေဖာင္းေလးေတြဟာ နီရဲေနၿပီး ပတ္ၾကားေလးေတြ အက္ေနတတ္တယ္။ ဒီလိုအခ်ိန္မ်ိဳးေတြမွာ အိမ္ကို ဧည့္သည္ေတြ လာလို႔ရွိရင္ က်ေနာ္တို႔ေတြက မိဘေတြရဲ႕ ေနာက္မွာ ကြယ္ၿပီး ပုန္းပုန္းေနတတ္ၾကတယ္။ သူတို႔ေတြက ခ်စ္စနိဳးနဲ႔ ပါးကို ဆိတ္ဆြဲသြားၾကမယ္ဆိုတာ က်ေနာ္တုိ႔က သိေနခဲ့တယ္ေလ။ ဒီလို ဆိတ္ဆြဲခံရရင္ နာမယ္ဆိုတာကို စိုးရိမ္လို႔လည္း ပါတာေပါ့…။
ေနာက္ထပ္ အမွတ္ရစရာတစ္ခုက… မူလတန္းအရြယ္ ေက်ာင္းတက္ရတဲ့ အခ်ိန္တုန္းကေပါ့။ ဒီလို ခ်မ္းခ်မ္းစီးစီး ေဆာင္းရာသီမွာ က်ေနာ္တို႔တေတြဟာ မနက္ ေနမထြက္မွီအခ်ိန္ကရင္း ေက်ာင္းကို ေစာေစာ သြားၾကရတယ္။ အဲဒီလို ေက်ာင္းတက္ဖို႔ သြားၾကၿပီဆိုရင္ ႏို႔ဆီခြက္ကို သံနဲ႔ အေပါက္ေဖာက္ၿပီး မီးေသြးရဲရဲေလးေတြ ထည့္ထားတဲ့ မီးပံုးကေလးေတြကို လက္ကဆြဲရင္း၊ ဒါမွမဟုတ္ လမ္းတစ္ေလွ်ာက္မွာ မီးမၿငိမ္းသြားေအာင္ လက္ကယမ္းရင္းနဲ႔ ေက်ာင္းကို ယူသြားၾကတယ္။ ေက်ာင္းကိုေရာက္ေတာ့ ဆရာမက စာေရးခိုင္းတဲ့အခါ လက္ကို မီးပံုးေလးမွာ ကင္ရင္း စာေတြ ေရးၾကရတယ္ေလ။ မီးပံုးမပါတဲ့ သူငယ္ခ်င္းေတြ ရွိရင္လည္း ေပါင္းၿပီး တလွည့္စီ မီးကင္ရင္း စာေတြကို ကူးၾကရတာေပါ့။ ဒီလိုနဲ႔ ... က်ေနာ္တုိ႔ရဲ႕ လက္ေသးေသးေလးေတြကို မီးကင္ရင္း စာလံုး၀ိုင္း၀ိုင္းေလးေတြကို က်ေနာ္တို႔က ေရးနိဳင္ခဲ့ၾကတယ္ေလ။

(၂)
အခ်ိန္ေတြဟာ တေရြ႕ေရြ႕နဲ႔ ကုန္ဆံုးရင္း၊ ေဆာင္းေပါင္းမ်ားစြာကို က်ေနာ္တို႔ေတြ ျဖတ္သန္းရင္းနဲ႔ က်ေနာ္တို႔ဟာ လူႀကီးေတြ ျဖစ္လာၾကတယ္။ ပညာတတ္ႀကီးေတြ ျဖစ္လာရတယ္။ အိမ္ေထာင္ရက္သားေတြ က်ကုန္ၾကတယ္။ စည္းကမ္းရွိတဲ့ မိခင္ေကာင္းေတြ ျဖစ္ခဲ့ၾကတယ္။
ဒီလိုပါပဲ… က်ေနာ္တို႔ ငယ္စဥ္ ကေလးဘ၀တုန္းက တစ္ေယာက္လက္ကို တစ္ေယာက္ က်စ္က်စ္ကေလးဆုပ္ရင္း၊ သြက္သြက္ေလးေလွ်ာက္ခဲ့ၾကရတဲ့ ေတာအုပ္ကေလးေတြ ေနရာမွာလည္း ၿမိဳ႕ျပအေဆာက္အအံုေတြ ေရာက္ရွိလို႔ လာခဲ့ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တို႔တေတြ ေရာင္စံုပန္းပြင့္ေတြၾကားမွာ ေပ်ာ္ရႊင္ျမဴးတူးစြာ ေျပးလႊားေဆာ့ကစားခဲ့ၾကတဲ့ ျမက္ခင္းျပင္ေတြ ေနရာဟာလည္း လူေတြစြန္႔ပစ္သြားခဲ့တဲ့ ေရအိုင္ငယ္ေတြအျဖစ္ ေျပာင္းလဲကုန္ပါေတာ့တယ္။ ငွက္ကေလးေတြရဲ႕ ေတးဆိုတဲ့အသံၾကားလို႔ က်ေနာ္တို႔တေတြ ေမာ့ၾကည့္ခဲ့တဲ့ သစ္ပင္ႀကီးေတြဟာလည္း က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ ျမင္ကြင္းေတြေရွ႕မွာ ေပ်ာက္ကြယ္သြားခဲ့ၾကၿပီေပါ့။ စိမ္းလန္းတဲ့ ေတာင္တန္းေတြခမ်ာလည္း မြဲေျခာက္ၿပီး ျဖဴဖတ္ျဖဴေလ်ာ္ျဖစ္လုိ႔…။
ခုေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ရဲ႕ ရင္ေသြးေလးေတြဟာ က်ေနာ္တို႔ ကေလးဘ၀တုန္းကလို ေရခဲေခ်ာင္းေတြ မလုပ္စားတတ္ၾကေတာ့ဘူး။ ၿပီးေတာ့ သူတို႔ရဲ႕ ပါးျပင္ေတြဟာ နီရဲမေနၾကေတာ့ဘူး။ ၿပီးေတာ့ ႏို႔ဆီခြက္အေဟာင္းေတြကို ရွာၿပီး သံနဲ႔ အေပါက္ေဖာက္ေနစရာ မလိုေတာ့ဘူးေလ…။ က်ေနာ္တို႔ေတြခ်စ္တဲ့၊ အခုထက္ထိ အမွတ္ရေနေသးတဲ့၊ က်ေနာ္တို႔ကို ေပ်ာ္ရႊင္မွဳေတြ ေပးခဲ့တဲ့ ဒီလို ခ်မ္းေအးတဲ့ ေဆာင္းရာသီကေလးကို က်ေနာ္တို႔ ရင္ထဲမွာ ဘယ္ေတာ့မွ ေမ့လို႔ရဦးမွာ မဟုတ္ဘူးေလ။ ပတၱျမားတိုင္းျပည္ကေန တိတ္တဆိတ္ ေပ်ာက္ကြယ္သြားတဲ့ ေဆာင္းေပါင္းမ်ားစြာကို က်ေနာ္တို႔တေတြရဲ႕ ေျမးျမစ္လက္ထက္က်ရင္ေကာ ျပန္မ်ား ရနိဳင္ဦးမွာလား…။

(၃)


ေဆာင္းကိုေရာက္ၿပီဆိုတာနဲ႔ အရင္ဆံုး စေတြ႕ရတာက ေနၾကာရိုင္းပင္ေတြေလ။ ေဆာင္းရဲ႕ သေကၤတေတြေပါ့။ သူ႔ရဲ႕ အပြင့္ေတြက ၀ါ၀ါထိန္ထိန္။ ပြင့္လိုက္ရင္လည္း အေဖာ္နဲ႔ အေပါင္းနဲ႔၊ အုပ္နဲ႔ သင္းနဲ႔၊ တစ္ေတာလံုး တစ္ေတာင္လံုး ပန္းပြင့္၀ါေတြနဲ႔ ဖံုးခ်ပစ္လိုက္တာ တကယ့္ကို အားရစရာ၊ ေပ်ာ္စရာႀကီး။ လီဆူ သက္ႀကီးရြယ္အိုေတြက သူတုိ႔ရဲ႕ ေျမးေတြကို ေျပာၾကတယ္။ ေနၾကာရိုင္းေတြ မ်ားမ်ားပြင့္ေလ၊ ေဆာင္းက ပိုေအးေလ တဲ့။ ေဆာင္းက တစ္ႏွစ္ထက္တစ္ႏွစ္ အေအးေတြ ေလ်ာ့ေလ်ာ့လာေတာ့ ေနၾကာရိုင္းေတြ မ်ားမ်ားပြင့္ခြင့္မရခဲ့တာ ၀မ္းနည္းမိလိုက္တာ…။




ေနၾကာရိုင္းေတြ တစ္ပင္နဲ႔တစ္ပင္ အားက်မခံ အၿပိဳင္အဆိုင္ ပြင့္ၾကၿပီဆိုရင္ျဖင့္ တစ္ေတာင္လံုးကို ၀င္းလို႔ ၀ါလို႔နဲ႔ တေမွ်ာ္တေခၚႀကီးေလ။ ဒီလိုအခ်ိန္ကို ေရာက္ၿပီဆိုရင္ လူေတြ အဖက္လုပ္မခံရေတာ့တဲ့ ေတာင္ကတံုးေတြ၊ ေတာင္ကိုယ္လံုးတီးေတြဟာ ေနၾကာရိုင္းပြင့္ေတြေၾကာင့္ လူရာ၀င္လို႔ေပါ့…။ ဒီအတြက္ သူတို႔ေတြခမ်ာ ေနၾကာရိုင္းပင္ေလးေတြကို ေက်းဇူးတင္ေနၾကမွာပါ။ ေဆာင္းကို ေမွ်ာ္ၾကတဲ့အထဲမွာ သူတို႔ေတြလည္း ပါၾကမွာပါ။ တကယ္ေတာ့ ဒီ ေတာင္တန္းအိုႀကီးေတြရဲ႕ ကိုယ္ေပၚမွာ သစ္ပင္ပ်ိဳေတြနဲ႔ စိမ္းလန္းေနရမွာ ျဖစ္ေပမယ့္… အခုေတာ့ ေနၾကာရိုင္းပင္ေလးေတြက ေတာင္တန္းအိုရဲ႕ အလွကို ရွိတဲ့ အားနဲ႔မာန္ေလးနဲ႔ တဒဂၤ အလွဆင္ေပးၾကတာဟာ တကယ့္ကို အားနာစရာ ေကာင္းလိုက္တာ…။


(၄)
ေနၾကာရိုင္းေလးေရ… တကယ္လို႔သာ ဒီပတၱျမား တိုင္းျပည္ကို ဗင္းဆင့္ဗန္ဂိုး ဆိုတဲ့ ကမၻာေက်ာ္ ပန္းခ်ီဆရာႀကီးသာ ေရာက္ခဲ့မယ္ဆိုရင္ ဒီလို အ၀ါေရာင္ပန္းပြင့္ေတြနဲ႔ လႊမ္းၿခံဳေနတဲ့ ေတာင္တန္းေတြကို ျမင္လုိက္ရတဲ့အခါ ပန္းခ်ီမဆြဲပဲ ေနနိဳင္ရွာမယ္ မထင္ဘူး။ ဗင္ဂိုးရဲ႕ အႀကိဳက္ဆံုးအေရာင္က အ၀ါေရာင္တဲ့…။ တကယ္လို႔သာ သူ႔ရဲ႕ ကင္းဗတ္ေပၚမွာ ဒီပတၱျမားတိုင္းျပည္မွာ ပြင့္ေနတဲ့ ေနၾကာရိုင္းပန္းေတြကို စုတ္တံနဲ႔ ေရးဆြဲခြင့္ရခဲ့မယ္ဆိုရင္ သူ႔ရဲ႕ ကမၻာေက်ာ္ ပန္းခ်ီကားတစ္ခ်ပ္ ျဖစ္တဲ့ ေနၾကာပန္း (The Sunflower) ကို ႀကိဳးစားေရးဆြဲခဲ့ရတဲ့အတြက္ စိတ္မေကာင္းျဖစ္မိမွာ အမွန္ပဲေပါ့။


ဒီလို ၀င္း၀ါေနတဲ့ ေနၾကာရိုင္းေလးေတြကို ၾကည့္ရင္း အေတြးထဲမွာ စိတ္ကူးေနတုန္း လီဆူဓမၼေတးေရးဆရာ လတ္ေယရွဲ ရဲ႕ ေတးသြားတစ္ပုိဒ္က ေလအေ၀ွ႔မွာ ပ်ံ႕လႊင့္လို႔ လာပါေတာ့တယ္…။

x x လန္းလန္းဆန္းဆန္းဖူးပြင့္ x x ခ်ယ္ရီပန္းေတြ
၀င္း၀င္း၀ါ x x ေနၾကာရိုင္းပန္းေတြ
ေလာကကို x x ပန္းခ်ီဆရာ ျခယ္မွဳန္းထား x x
x x သိပ္ကို လွပလို႔ေန x x ေက်းဇူးေတာ္ ခ်ီးမႊမ္းမဆံုးနိဳင္ေပ… x x

S.T.A

Read More...

Tuesday, January 15, 2008

Literary Award

ဒုတိယအႀကိမ္ေျမာက္ သဟာယစာေပဆု

မိုးကုတ္ၿမိဳ႕ က်ပ္ျပင္ၿမိဳ႕မ ရပ္ကြက္တြင္ တည္ရွိေသာ သဟာယစာၾကည့္တိုက္ ဒုတိယအႀကိမ္ေျမာက္ သဟာယစာေပဆု ကို THE WAVES မဂၢဇင္းအား ေပးအပ္ခ်ီးျမွင့္သြားမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ဆုေရြးခ်ယ္ေရးေကာ္မတီ၏ သတင္းထုတ္ျပန္ခ်က္အရ သိရွိရသည္။

ယခင္က… စာေပဆုမ်ား ေပးအပ္ခ်ီးျမွင့္ၾကရာတြင္ စာေရးဆရာ လူပုဂၢိဳလ္ ကိုေသာ္လည္းေကာင္း၊ ၄င္း၏ လက္ရာေျမာက္ စာအုပ္ကိုေသာ္လည္းေကာင္း ေရြးခ်ယ္ခ်ီးျမွင့္ခဲ့ၾကသည့္ အစဥ္အလာ ရွိခဲ့ေသာ္ျငားလည္း ယခုလို မဂၢဇင္းတစ္ခုအား ေရြးခ်ယ္ေပးအပ္ ခ်ီးျမွင့္ျခင္းမွာ ျမန္မာစာေပေလာကသမိုင္းတြင္ ထူးျခားေသာ မွတ္တိုင္တစ္ခုပင္ ျဖစ္ပါသည္။

ယေန႔အခ်ိန္တြင္ မဂၢဇင္းမ်ား ဂ်ာနယ္မ်ား အံုႏွင့္က်င္းႏွင့္၊ ထုႏွင့္ထည္ႏွင့္ ဗြက္ေပါက္မတတ္၊ ပလူပ်ံေအာင္ ထြက္ရွိေနေသာ္လည္း ယေန႔ေခတ္လူငယ္မ်ားအား ေနာက္က်က်န္ရစ္မေနရေလေအာင္၊ အေတြးသစ္၊ အျမင္သစ္မ်ားႏွင့္ ေျပာင္းလဲေနေသာ ကမၻာ့ေရစီးေၾကာင္းကို မိတ္ဆက္ေပးေနသည့္ စာေစာင္မ်ားမွာ အနည္းငယ္သာ ရွိပါသည္။ ထိုအထဲတြင္ THE WAVES မဂၢဇင္းမွာ အထင္ကရ ပါ၀င္လွ်က္ရွိသည္။

THE WAVES မဂၢဇင္း အမွတ္(၁)ကို ၂၀၀၆-ခုႏွစ္ ဇြန္လတြင္ စတင္ထုတ္ေ၀ခဲ့ပါသည္။ ဆရာေက်ာ္၀င္းသည္ THE WAVES မဂၢဇင္း မတိုင္မွီ မိုးဂ်ာနယ္ ကိုလည္း ထုတ္ေ၀ခဲ့ရာ မိုးဂ်ာနယ္ အမွတ္(၁၀)အား ေအာက္တိုဘာ ၂၀၀၅တြင္ ေနာက္ဆံုးထုတ္အေနျဖင့္ ထုတ္ေ၀ခဲ့ၿပီး ႏွဳတ္ဆက္ရပ္နားခဲ့ရပါသည္။ ယခု ဆုခ်ီးျမွင့္ခံရေသာ လွိဳင္းမ်ား ဟု အဓိပၸါယ္ရသည့္ THE WAVES မဂၢဇင္းမွာ မိုးဂ်ာနယ္၏ အဆက္ပင္ ျဖစ္ပါသည္။

THE WAVES မဂၢဇင္းသည္ ယေန႔ လူငယ္ထုမ်ားၾကားတြင္ သီးသန္႔ပရိသတ္ အခိုင္အမာရရွိထားေသာ မဂၢဇင္း ျဖစ္ပါသည္။ THE WAVES မဂၢဇင္း၏ အယ္ဒီတာအဖြဲ႕၀င္မ်ားမွာ ေက်ာ္၀င္း၊ ေရႊေက်ာ္ ႏွင့္ ေနမ်ိဳးသူရ တို႔ျဖစ္ၾကၿပီး မဂၢဇင္းတိုက္ကို အမွတ္(၂၁၇) ပထမထပ္ (၀ဲ)၊ ဆိပ္ကမ္းသာလမ္း (အလယ္)၊ ေက်ာက္တံတားၿမိဳ႕နယ္၊ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕တြင္ ဖြင့္လွစ္ထားရွိေၾကာင္း သိရပါသည္။

စင္စစ္ က်ေနာ္တို႔တေတြမွာ လွိဳင္းမ်ားကို ျဖတ္သန္းေနၾကရသူမ်ား ျဖစ္မည္ထင္ပါသည္။ ဆိုခဲ့ၿပီးသည့္အတိုင္း က်ေနာ္တို႔တေတြမွာ လွိဳင္းမ်ားကို ျဖတ္သန္းေနၾကရသည္ ျဖစ္ရာ၊ လွိဳင္းေတြႏွင့္ ေရွာင္လႊဲ မရေတာ့ပါ။ လွိဳင္းထန္ေလထန္ခရီးတြင္ နစ္မသြားေစပဲ က်က်နန လွိဳင္းစီးနိဳင္ဖို႔ဆိုလွ်င္ လွိဳင္းတို႔၏ သဘာ၀ကို သိထားဖို႔ လိုမည္ ထင္ပါသည္။

THE WAVES ၏ ရည္ရြယ္ခ်က္မွာ ကမၻာလံုးခ်ီ လွိဳင္းလံုးႀကီးမ်ား၏ ေျခရာကို ျမန္မာစာေပ စာမ်က္ႏွာမ်ားထက္သို႔ တတ္စြမ္းသမွ် တင္ျပေပးဖို႔ ျဖစ္ပါေၾကာင္း...၊ မဂၢဇင္းအဖြင့္တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိပါသည္။

S.T.A

Read More...

Monday, December 31, 2007

Hoping to New Year 2008

၂၀၀၇-ခုႏွစ္အတြင္း အေျခအေနအရပ္ရပ္တို႔သည္ အားလံုးသိၾကသည့္အတိုင္း အေျပာင္းအလဲ၊ အလွဳပ္အယမ္းမ်ားစြာႏွင့္ ရင္ဆိုင္ခဲ့ၾကရသည္။

က်ေနာ္တို႔ ျမန္မာဘေလာ့ဂါ ေလာကတြင္လည္း …

- အမ္ဘီအက္စ္ ..။
- ဘေလာ့မ်ားတြင္ ျမန္မာစာလံုးကို အဆင္ေျပလွပစြာ အသံုးျပဳနိဳင္ရန္အတြက္ အခမဲ့သံုးစြဲခြင့္ျပဳေပးခဲ့ေသာ အယ္လ္ဖာမွ ေဇာ္ဂ်ီ ..
- ေလ့လာအသံုးခ်လိုသူမ်ားအတြက္ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ား၊ ဘာသာစကားမ်ား၊ ဘေလာ့နည္းပညာမ်ားႏွင့္ အျခား ဗဟုသုတမ်ားကို တကူးတက ေစတနာထားကာ ပို႔စ္တင္ေပးၾကေသာ ဘေလာ့မ်ား ..။ ဘေလာ္ဂါမ်ား ..။
- လူငယ္မ်ားဦးစီးကာ စည္းစည္းလံုးလံုးျဖင့္ ေအာင္ျမင္စြာ လုပ္ကိုင္နိဳင္ခဲ့ၾကေသာ ဘေလာ့ဆမီနာမ်ား ..။
အစရွိသျဖင့္ အဆင့္အတန္းရွိေသာ လုပ္ရပ္မ်ား လုပ္ကိုင္နိဳင္ခဲ့ၾကသည္။ ဂုဏ္ယူဖြယ္ရာ မွတ္တိုင္မ်ား ျဖစ္ခဲ့ၾကသည္။
အယူအဆမတူညီၾကေသာ္လည္း ေအာင္ျမင္စြာတြဲဖက္ အလုပ္လုပ္ကိုင္နိဳင္သည့္ အေတြ႕အၾကံဳမ်ား ရရွိခဲ့ၾကသည္။

ယခုလာမည့္ ၂၀၀၈-ခုႏွစ္တြင္လည္း ထိုထက္ပို၍ ေကာင္းမြန္ေသာ၊ မ်ားျပားေသာ မွတ္တိုင္မ်ားကို စိုက္ထူနိဳင္မည္ဟု ေမွ်ာ္လင့္မိပါသည္။

မိတ္ေဆြမ်ားအား ႏွစ္ကူးလက္ေဆာင္အေနျဖင့္...
၂၀၀၇-ခုႏွစ္ အမ်ိဳးသားစာေပဆုရ (ဘာသာျပန္-သုတ) စာအုပ္တစ္အုပ္ျဖစ္ေသာ
ဆရာေက်ာ္၀င္း၏ ကမၻာျပားၿပီ စာအုပ္အဖံုးမွ စာသားမ်ားအား
ဂရုျပဳ ဆင္ျခင္နိဳင္မိရန္ တင္ေပးလိုက္ပါသည္။

ဂူးဂဲလ္ကဲ့သို႔ေသာ ရွာစက္မ်ားက ကမၻာႀကီးကို အျပားခတ္လိုက္သည္ဆိုသည္မွာ …
ခ်ိဳင့္၀ွမ္းမ်ား၊ ေတာင္ကုန္းမ်ားကို ဆြဲညွိလိုက္ျခင္း ျဖစ္သည္။
ဤတြင္ ခ်ိဳင့္၀ွမ္းမ်ား၊ ေတာင္ကုန္း၊ တံတိုင္းႏွင့္ ေက်ာက္ေဆာင္မ်ားတြင္ ပုန္းေအာင္းေနသူမ်ားအတြက္
ပုန္းခိုစရာေနရာမရွိ ျဖစ္လာရေတာ့သည္။
သို႔အတြက္ ...
ဘ၀တြင္ ရိုးသားစြာအသက္ရွင္ေနထိုင္ျခင္းသည္သာ အေကာင္းဆံုး ဟု ဆိုရေတာ့မည္ ျဖစ္ပါသည္။
အေၾကာင္းမူ သင္ျပဳသမွ် အျပဳအမူတိုင္းမွာ တစ္ေန႔မဟုတ္တစ္ေန႔ အေသအခ်ာ ေဖာ္ထုတ္ခံရနိဳင္ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။
ကမၻာႀကီး ပိုျပားလာသည့္ႏွင့္အမွ် သာမန္လူမ်ားကို အရာရာ ထိုးေဖာက္ျမင္နိဳင္စြမ္းေသာ နတ္မ်က္စိ တပ္ေပးလိုက္သလိုရွိလာသည္။

အရပ္ရပ္ အေျခအေနေအာက္တြင္..၊
အေျပာင္းအလဲ လွိဳင္းလံုးႀကီးမ်ားၾကားတြင္..၊
ႏွစ္ျမဳပ္မက်န္ရစ္ဘဲ..၊
လွိဳင္းထန္ေလွဆန္ခရီးကို ေအာင္ျမင္စြာ ဆန္တက္နိဳင္ေရးမွာ
က်ေနာ္တို႔ေခတ္၏ အႀကီးဆံုးစိန္ေခၚမွဳဟု
ဆိုနိဳင္လိမ့္မည္ ျဖစ္ပါသည္။
ဤစိန္ေခၚမွဳႀကီးကို တံု႔ျပန္ရင္ဆိုင္နိဳင္ေရးမွာ
လြယ္လိမ့္မည္မဟုတ္သလို
ေရွာင္တိမ္း၍ ရနိဳင္ဖြယ္ရာလည္း မျမင္ပါ။
မလြဲမေရွာင္သာ ေဖာက္ထြက္ရင္ဆိုင္ရမည္သာ ျဖစ္ပါသည္။
T.P

Read More...

Saturday, December 29, 2007

Gems from Mogok

Name of Gems Obtained at Mogok Stone Tract

STA

Read More...

Monday, November 26, 2007

Literary Award

ဒုတိယအႀကိမ္ သဟာယစာေပဆုကို ဘယ္သူမ်ား ရမွာပါလဲ


မိုးကုတ္ၿမိဳ႕က သဟာယစာၾကည့္တိုက္ရဲ႕ သဟာယစာေပဆု ကို ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္က ပထမအႀကိမ္ အျဖစ္ ဆုေရြးခ်ယ္ ေပးအပ္နိဳင္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီဆုကို ပထမဦးဆံုး ေစ်းဦးေပါက္သြားသူကေတာ့ မႏၱေလးၿမိဳ႕က စာေရးဆရာ ညီပုေလး ပဲျဖစ္ပါတယ္။ သဟာယစာၾကည့္တိုက္ဟာ မိုးကုတ္ၿမိဳ႕ အေနာက္ပိုင္း က်ပ္ျပင္ၿမိဳ႕မ ရပ္ကြက္မွာ တည္ရွိပါတယ္။ သဟာယစာၾကည့္တိုက္ကို ၁၉၃၅-ခုႏွစ္မွာ စတင္တည္ေထာင္ခဲ့ၿပီး မိုးကုတ္ၿမိဳ႕နယ္အတြင္းမွာရွိတဲ့ စာၾကည့္တိုက္ေပါင္း (၁၀)ခုေက်ာ္အနက္ သက္တမ္းအရွည္ၾကာဆံုး၊ စာအုပ္ အစံုလင္ဆံုးနဲ႔ လူသိအမ်ားဆံုး စာၾကည့္တိုက္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒုတိယကမၻာစစ္အတြင္းမွာေတာင္ မပ်က္မစီးေအာင္ ထိန္းသိမ္းနိဳင္ခဲ့ၿပီး မ်ိဳးဆက္အသီးသီးတို႔က လက္ဆင့္ကမ္း ထိန္းသိမ္းလာခဲ့ရာမွာ ယခု လူငယ္မ်ိဳးဆက္သစ္မ်ားက ဆက္လက္တည္တံ့ေအာင္ ႀကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္လွ်က္ ရွိတာကိုလည္း အားရဖြယ္ရာ ေတြ႕ျမင္ရပါတယ္။ ဒီလို လူငယ္ေတြရဲ႕ ကိုယ္က်ိဳးမဖက္ပဲ ေဆာင္ရြက္မွဳေတြေၾကာင့္ နံရံကပ္စာေစာင္ျပပြဲမ်ားတင္ သာမကပဲ စာေပေဟာေျပာပြဲမ်ား၊ စာေပဆုမ်ား ခ်ီးျမွင့္ေပးအပ္လာနိဳင္သည္အထိ တိုးတက္ေအာင္ျမင္လာခဲ့ပါတယ္။ ႏွစ္စဥ္ ျမန္မာနိဳင္ငံရဲ႕ လြတ္လပ္ေရးေန႔ျဖစ္တဲ့ ဇန္န၀ါရီလ (၄)ရက္ေန႔ ေရာက္ေလတိုင္း သဟာယစာေပဆုကို ခ်ီးျမွင့္နိဳင္ဖို႔ ဆုခ်ီးျမွင့္ေရးေကာ္မတီက ရက္သတ္မွတ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ လာမယ့္ ဒုတိယအႀကိမ္ သဟာယစာေပဆုကိုေကာ ဘယ္သူဘယ္၀ါကို ခ်ီးျမွင့္ေပးအပ္မယ္ဆိုတာ ဆုေရြးခ်ယ္ေရး ေကာ္မတီ၀င္ေတြ အေနနဲ႔ ယခုအခ်ိန္မွာ ျငင္းခုန္သတ္ပုတ္ ေရြးခ်ယ္အလုပ္ရွဳပ္ေနၾကၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ကေတာ့ ဆရာ ညီပုေလးရဲ႕ ၿငိမ္သက္တစ္မိနစ္ႏွင့္ အျခား၀တၳဳတိုမ်ား စာအုပ္ကို ေရြးခ်ယ္ခ်ီးျမွင့္ခဲ့ၿပီး ဆုေရြးခ်ယ္ေရးအဖြဲ႕ရဲ႕ သံုးသပ္ခ်က္မွာေတာ့ ဆရာညီပုေလးရဲ႕ ၀တၳဳတိုမ်ားဟာ လူသားဆန္ၿပီး မ်က္ေမွာက္လူမွဳပတ္၀န္းက်င္ကို ထင္ဟပ္ေပၚလြင္ေစတယ္လို႔ ေဖာ္ျပပါရွိပါတယ္။ မိုးကုတ္ၿမိဳ႕ရဲ႕ တစ္ခုတည္းေသာ စာေပဆုျဖစ္တဲ့ သဟာယစာေပဆုကို ဒီႏွစ္မွာ ဘယ္သူရမယ္ဆိုတာ အားလံုးက စိတ္၀င္တစားနဲ႔ ေမွ်ာ္လင့္ေနပါေၾကာင္း…။



စာေရးဆရာညီပုေလး (Profile)
၁၉၅၂-ခုႏွစ္တြင္ မႏၱေလးၿမိဳ႕၌ အဖ လူထုဦးလွ ၊ အမိ လူထုေဒၚအမာ တို႔မွ ေမြးဖြားခဲ့။ အမည္ရင္း ၿငိမ္းခ်မ္း (ေခၚ) ဘိုညိဳ။ ငယ္စဥ္က မႏၱေလးၿမိဳ႕ စိန္႔ပီတာ အထက္တန္းေက်ာင္းတြင္ မူလတန္းမွ တကၠသိုလ္၀င္တန္းအထိ ပညာသင္ၾကားခဲ့။ မႏၱေလး ၀ိဇၨာသိပၸံ တကၠသိုလ္မွ သိပၸံဘြဲ႕ကို ဘူမိေဗဒဘာသာရပ္ျဖင့္ ရရွိခဲ့သည္။
၁၉၈၅-ခုႏွစ္တြင္ စပယ္ျဖဴမဂၢဇင္း၌ လွ်က္ဆားတစ္တို႔ ၀တၳဳတိုျဖင့္ စတင္ ေဖာ္ျပျခင္းခံရၿပီး မဂၢဇင္းမ်ားတြင္ ၀တၳဳတိုမ်ား ဆက္လက္ေရးသားခဲ့။ ပထမဆံုး လံုးခ်င္း၀တၳဳတိုစာအုပ္ သူ႕ထက္ကဲ၊ ေရႊျပည္စိုး၊ ညီပုေလး ကို ေရးသားထုတ္ေ၀ခဲ့ၿပီးေနာက္ ကေလးလူႀကီးႀကိဳက္ၿပီး ခ်စ္ၾကပါတဲ့ ညီပုေလး ၀တၳဳတိုမ်ား၊ လမင္းရဲ႕ ခ်ိဳသာေသာ လက္ခုပ္သံ၊ တစ္ေၾကာင္းဆြဲ ကေလးပန္းခ်ီႏွင့္ အျခား၀တၳဳတိုမ်ား၊ လူအအိပ္မက္ ၀တၳဳတိုမ်ား အျပင္ ခရီးသြားေဆာင္းပါးအျဖစ္ လီဒို-ဟူးေကာင္း မင္ျခစ္မွတ္စုမ်ား စာအုပ္တို႔မွာ ထင္ရွားသည္။
ထို႔ျပင္ ေျမးသူႀကီး ၀တၳဳႏွင့္ ၂၀၀၆-ခုႏွစ္အတြက္ ၿငိမ္သက္တစ္မိနစ္ႏွင့္ အျခား၀တၳဳတိုမ်ား စာအုပ္ကိုလည္း ေရးသားထုတ္ေ၀ခဲ့ပါသည္။
S.T.A

Read More...

Sunday, November 18, 2007

Dialectual Word Form in Mogok Stone Tract

မိုးကုတ္ေက်ာက္တြင္းေဒသဆိုင္ရာ အေခၚအေ၀ၚမ်ား
.
ေျမတြင္း
ေက်ာက္မ်က္ရတနာထြက္ရွိရာ ေျမႀကီးအတြင္းသို႔ တူးေဖာ္လုပ္ကိုင္ေသာ တြင္းအမ်ိဳးအစား။

ခဲတြင္း
ပင္မသိုက္ျဖစ္ေသာ ေက်ာက္ေဆာင္မ်ားအတြင္းမွ ခဲမ်ားကို ယမ္းဘီလူး၊ ဒိုင္းနမိုက္ တို႔ျဖင့္ ခြဲထုတ္၍ ေက်ာက္မ်က္ရိုင္းမ်ား ထုတ္ယူရေသာ တြင္းအမ်ိဳးအစား။ (မိုးကုတ္ေဒသတြင္ ေက်ာက္ေဆာင္မ်ားအတြင္းမွ ေက်ာက္မ်က္ရိုင္း ထုတ္ယူနိဳင္ေၾကာင္းကို ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ကတည္းကပင္ ဘူမိေဗဒပညာရွင္မ်ားက ေဖာ္ျပခဲ့ၿပီးျဖစ္ေသာ္လည္း ၁၉၆၅-ခုႏွစ္ ၀န္းက်င္မွသာ ေက်ာက္လႊာကို ခြဲထုတ္၍ ေက်ာက္မ်က္ရွာေဖြျခင္းကို စတင္လုပ္ကိုင္လာခဲ့ၾကသည္။)

စက္တြင္း
ေရစုပ္စက္၊ သဲစုပ္စက္၊ ၿဗံဳးစုပ္စက္၊ ၿဗံဳးေဆးစက္၊ ယမ္းေဖာက္စက္ စသည့္ စက္ကိရိယာမ်ား အကူအညီျဖင့္ တူးေဖာ္လုပ္ကိုင္သည့္တြင္း။

လက္တြင္း
စက္အင္အားကို မသံုးပဲ လူ၏ ခြန္အားႏွင့္ ကၽြမ္းက်င္မွဳကို အသံုးျပဳ၍ တနိဳင္တပိုင္ တူးေဖာ္လုပ္ကိုင္ေသာ ေရွးရိုးအစဥ္အလာတြင္း။
.
တြင္းလံုး
တြင္း၀၌ စက္၀ိုင္းပံုျဖင့္ လူတစ္ကိုယ္စာ ၀င္ဆံ့ရံုတူးၿပီး ေျမေအာက္ရွိ ၿဗံဳးေျမသို႔ေရာက္ေအာင္ တူးသြားရေသာ တြင္းကို ေခၚသည္။ တြင္းလံုးတူးေဖာ္နည္းသည္ ေျမသားမာ၍ သိပ္သည္းက်စ္လ်စ္မွဳရွိေသာ ေနရာမ်ားတြင္သာ အသံုးျပဳနိဳင္ၿပီး ေျမသားေပ်ာ့လွ်င္ ေျမၿပိဳက်တတ္သျဖင့္ အသံုးျပဳ၍ မရေပ။ တြင္းလံုးေအာက္တြင္ ၿဗံဳးေၾကာ ေတြ႕ရွိပါက ၄င္းၿဗံဳးေၾကာတစ္ေလွ်ာက္ ေျမကို ေခါင္း၍ အတြင္းသို႔ တူးေဖာ္ရသည္။ လုပ္သား သံုးေယာက္ျဖင့္ လုပ္ရသည္။

ေလးပင္တြင္း
ေလးေထာင့္က်က် ေျမေအာက္သို႔ တူးေဖာ္သြားရေသာ နည္းျဖစ္သည္။ ေျမမၿပိဳက်ေစရန္ သစ္သားေမွ်ာတိုင္မ်ား၊ ၀ါးမ်ားျဖင့္ ေဘာင္ခတ္ကာ တစ္ဆင့္ျခင္း ေအာက္သို႔ တူးဆင္းသြားရၿပီး ေဘးပတ္လည္ကို ျမက္မ်ား၊ သစ္ရြက္ သစ္ခက္မ်ားျဖင့္ ခုခံေပးရသည္။ လူတစ္ရပ္ခန္႔ေရာက္တုိင္း အသားတိုင္မ်ားျဖင့္ ေဘာင္ခတ္ ေခြခ်ေလ့ရွိၿပီး ၄င္းကို ေဒသအေခၚအားျဖင့္ တစ္ဆက္ဟု ေခၚသည္။ ဤနည္းျဖင့္ အဆက္ ႏွစ္ဆယ္၊ သံုးဆယ္ခန္႔အထိ တူးေဖာ္လုပ္ကိုင္ၾကပါသည္။ လုပ္သားအင္အား အနည္းဆံုး ေလးေယာက္ျဖင့္ စတင္လုပ္ကိုင္နိဳင္သည္။

ကိုးပင္တြင္း
ကိုးပင္တူးေဖာ္နည္းမွာ ေလးပင္တူးေဖာ္နည္းႏွင့္ အတူတူပင္ျဖစ္သည္။ တြင္း၀၏ ပံုသ႑ာန္မွာ ေလးေထာင့္စတုရန္းပံု ျဖစ္ၿပီး ေလးပင္တြင္းထက္ ပို၍ က်ယ္၀န္းသည္။ လူအင္အားမွာလည္း ေလးပင္တြင္းထက္ ပို၍ အသံုးျပဳရေလသည္။
.
ေမွ်ာတြင္း
ေတာင္ကမ္းပါးမ်ားရွိ ၿဗံဳးမ်ားကို ေရအားျဖင့္တိုက္၍ ေက်ာက္မ်က္ရတနာမ်ား ေဖာ္ထုတ္သည့္နည္းပင္ ျဖစ္သည္။ ဤနည္းကို အသံုးျပဳရန္အတြက္ အဓိကလိုအပ္ခ်က္မွာ ေရအလံုအေလာက္ ရရွိမွဳႏွင့္ ေရစီးေကာင္းေသာ ဆင္ေျခေလွ်ာရွိရန္ပင္ ျဖစ္သည္။ ေရရရွိရန္အတြက္ အနီးပတ္၀န္းက်င္ရွိ ေခ်ာင္းမ်ား၊ အိုင္မ်ား၊ ေရထြက္မ်ားမွ ေရကို ေျမာင္းေဖာက္၍လည္းေကာင္း၊ ၀ါးျပြန္မ်ား ပိုက္မ်ားျဖင့္ ဆက္၍လည္းေကာင္း သြယ္တန္းယူရပါသည္။ ထို႔ေနာက္ ေတာင္ေစာင္း၊ ေတာင္ကမ္းပါးယံမွ ေျမသားမ်ားကို ၿဗံဳးေပၚလာသည္အထိ ေရအားျဖင့္ တိုက္ခ်ရပါသည္။ ထိုသို႔ ေတာင္ကမ္းပါးယံမွ ၿဗံဳးေျမမ်ားကို ေရျဖင့္ႏွဴး၍ ေၾကမြေစၿပီးမွ ေရႏွဴးေနေသာ ၿဗံဳးေျမသားကို ေပါက္ျပား၊ ေပါက္တူးမ်ားျဖင့္ ထိုးဆြ၍ ေမႊေႏွာက္ေသာအခါ ေျမသားႏွင့္ သဲမံွဳမ်ားသည္ ေရႏွင့္အတူ ေမွ်ာပါသြားၾကသည္။ ေက်ာက္တံုးေက်ာက္ခဲမ်ားကိုမူ လက္ျဖင့္မ၍ သယ္ယူၿပီး ေျမာင္းေဘးတစ္ေလွ်ာက္ တစ္ခုေပၚတစ္ခုဆင့္ကာ စီ၍ ထားေလ့ရွိၾကသည္။ တြင္း၏ ေအာက္ၾကမ္းျပင္တြင္ အနည္ထိုင္လွ်က္ရွိသည့္ ေက်ာက္စရစ္ခဲမ်ား၊ သဲမ်ား၊ ေက်ာက္ရိုင္းမ်ားကို ေျမာင္းၿမီးေရာက္သည္အထိ ေျမာင္းတစ္ေလွ်ာက္ တြင္းသမားမ်ားမွ ေပါက္ျပားျဖင့္ ျခစ္ဆြဲရသည္။ ေရေျမာင္း၏အဆံုးတြင္ ဇလုပ္ေခၚ သစ္သားျဖင့္ျပဳလုပ္ထားသည့္ ေလးေထာင့္သ႑ာန္ က်င္းတစ္ခု ခံထားကာ ရႊံ႕မ်ား၊ ကနယ္မ်ားကို ဇလုပ္ေပၚမွ ျဖတ္သန္းစီးဆင္းေစပါသည္။ ထုိအခါ အေလးခ်ိန္ရွိေသာ သဲႏွင့္ ေက်ာက္မ်ားမွာ ဇလုပ္အတြင္း၌ က်န္ရစ္ခဲ့ပါသည္။ ထုိသို႔ ဇလုပ္အတြင္း၌ က်န္ရစ္ခဲ့ေသာ သဲႏွင့္ေက်ာက္မ်ား ေရာေႏွာေနသည့္ သဲဖတ္မ်ားကို က်ံုုဳးယူၿပီး ေက်ာက္ရိုင္းမ်ားကို ေရြးခ်ယ္ေကာက္ယူရပါသည္။ ယခုတူးေဖာ္နည္းကို ေရေပါမ်ားစြာရနိဳင္ေသာ မိုးတြင္းကာလတြင္ မ်ားစြာ အသံုးျပဳၾကသည္။ အျခားတူးေဖာ္နည္းမ်ားထက္ စရိတ္စက မ်ားစြာ သက္သာေစပါသည္။

အင္းၿပဲ
အင္းၿပဲသည္ ေျမျပန္႔တြင္ျဖစ္ေစ၊ ေျပျပစ္ေသာ ေတာင္ေစာင္းတြင္ျဖစ္ေစ တူးေဖာ္နိဳင္ၿပီး တိမ္၍ ေဘးသို႔ ပိုမိုက်ယ္ျပန္႔စြာ တူးေသာ က်င္းက်ယ္ႀကီးမ်ား ျဖစ္သည္။ အင္းၿပဲတူးေဖာ္နည္းတြင္ စိမ့္ေရကို ခပ္ထုတ္နိဳင္ရန္ အေရးႀကီးသည္။ တူးေဖာ္ပံုမွာ တြင္းကို ဧရိယာ က်ယ္၀န္းစြာ တူးထုတ္လိုက္ၿပီး ထြက္လာသမွ်ေရကို စုပ္ထုတ္ကာ ၿဗံဳးေၾကာေရာက္သည္အထိ တူးေဖာ္ရပါသည္။ ၿဗံဳးေၾကာေရာက္လွ်င္ ၿဗံဳးသားမ်ားကို ေျမေပၚေရာက္ေအာင္ တင္ယူၿပီး သီးျခား ေဆးယူရပါသည္။ အင္းၿပဲတူးေဖာ္နည္းကို ၿဗံဳးေၾကာတိမ္သည့္ ေနရာမ်ားတြင္ လုပ္ကိုင္ၾကၿပီး ၿဗံဳးေၾကာနက္သည့္ ေနရာမ်ားတြင္ ကုန္က်စရိတ္ ျမင့္မားမွဳေၾကာင့္ လုပ္ကိုင္သူ နည္းပါးသည္။

လူးတြင္း
လူးတြင္းဆိုသည္မွာ ထံုးေက်ာက္အတြင္း၌ သဘာ၀အေလ်ာက္ ျဖစ္ေပၚေနေသာ လွိဳဏ္ေခါင္းမ်ားအတြင္းသို႔ လူးလြန္႔၀င္ေရာက္ကာ ေက်ာက္မ်ား ရွုာေဖြေသာ နည္းစနစ္ျဖစ္သည္။ လွိဳဏ္ေခါင္းမ်ား၊ ဂလွိဳင္မ်ားအတြင္းတြင္ ေဘးပတ္၀န္းက်င္မွ ေရတိုက္စားမွဳေၾကာင့္ ေက်ာက္မ်က္အခ်ိဳ႕မွာ ေက်ာက္ခဲတြင္ ကပ္ေနရာမွ ျပဳတ္က်လာၿပီး ေက်ာက္စရစ္ခဲမ်ား၊ ရႊံ႕ေျမမ်ားႏွင့္ အတူ ေရာေႏွာ၍ စုပံုေနတတ္ပါသည္။ ထုိသုိ႔ ေရာေႏွာလွ်က္ရွိေသာ အစုအေ၀းကို လူးတြင္းစနစ္ျဖင့္ ရွာေဖြျခစ္ယူၿပီး အျပင္သို႔ ေရာက္သည္အထိ ခက္ခက္ခဲခဲ သယ္ထုတ္ရသည္။ ထုိသို႔ လွိဳဏ္ေခါင္းမ်ားတစ္ေလွ်ာက္ ေျမစာမ်ား၊ ၿဗံဳးေၾကာမ်ား ရွာေဖြရာတြင္ အခ်ိုဳ႕ေနရာမ်ားမွာ မတ္တပ္ရပ္ၿပီး ၀င္မရသျဖင့္ ထိုင္ၿပီး တေရြ႕ေရြ႕ သြားရသကဲ့သို႔၊ အခ်ိဳ႕ေနရာမ်ားတြင္ ပက္လက္လန္အိပ္ကာ သြားရသည့္ေနရာမ်ိဳးလည္း ရွိရာ ေအာက္မွ စီးထြက္လာေသာ ေရမ်ားႏွင့္ အထက္မွ က်လာေသာ ေရစက္ေရေပါက္မ်ားအၾကား သြားလာ၍ ခက္ခဲစြာ လုပ္ကိုင္ၾကရသည္။ လူးတြင္းလုိက္ျခင္းသည္ ခက္ခဲၿပီး အႏၱရာယ္မ်ားလွသည္။

လက္ၾကားတြင္း
ေက်ာက္တံုးမ်ားအၾကား၊ ေက်ာက္ပင္ႏွစ္ခုၾကား၊ ေက်ာက္ထရံႏွစ္ခုၾကားရွိ ေျမႀကီးမ်ားကို ႀကံဳးယူ၍ ေဆးေၾကာကာ ေက်ာက္မ်က္ရတနာ ရွာေဖြျခင္း ျဖစ္သည္။ အခ်ိဳ႕လက္ၾကားတြင္းမ်ားသည္ လူအားျဖင့္ ႀကံဳးယူရင္း တျဖည္းျဖည္း နက္ရွိဳင္းလာကာ ၿဗံဳးေၾကာေတြ႕လွ်င္ ယမ္းျဖင့္ ခြဲ၍ ဆက္လက္လုပ္ကိုင္ၾကရာမွာ လူးတြင္းကဲ့သို႔ ျဖစ္သြားသည္။

ခနဲေဆးျခင္း
ၿဗံဳးေျမမွဳန္႔ျဖစ္ေသာ ကနယ္ေျမကို ေရစီးတြင္ ပါသြားေစရန္ ေဆးေၾကာၿပီး သဲေက်ာက္မ်ားကို ပုတ္ေတာေခၚ ၀ါးဇကာထဲ၌ က်န္ေအာင္ ျပဳလုပ္ေသာေၾကာင့္ ကနယ္ေဆးသည္ဟု ဆိုရာမွ ကာလၾကာေသာ္ ခနဲေဆးသည္ဟူ၍ ေရြ႕လ်ားလာခဲ့သည္။ ခနဲေဆးျခင္းကို မိန္းမမ်ား အဓိက လုပ္ကိုင္ၾကသည္။ မိန္းမမ်ားမွာ ေယာက်္ားမ်ားကဲ့သို႔ ပင္ပင္ပန္းပန္း တြင္း၊ ေမွ်ာ စသည္တို႔ကို မလုပ္နိဳင္ေသာေၾကာင့္ ေခ်ာင္း ေျမာင္း အတြင္းႏွင့္ ေမွ်ာၿမီးေနရာမ်ားတြင္ ေမွ်ာပါလာေသာ ၿဗံဳးေျမမ်ားကို တူးဆြကာ ေရတြင္ ေဆးေၾကာျခင္းျဖင့္ ေက်ာက္မ်က္ရတနာမ်ားကို ရွာေဖြၾကသည္။

ၿဗံဳးေျမ
ေက်ာက္မ်က္ရိုင္းမ်ား ပါရွိသည့္ သဲ၊ ရႊံ႕တို႔ျဖင့္ ေရာေႏွာေနေသာ ေျမႀကီး။ ၿဗံဳးတြင္ပါ၀င္ေသာ အရာ၀တၳဳမ်ား၏ အခ်ိဳးအဆကို မွီ၍ ၿဗံဳး၏ အေရာင္အဆင္း ကြဲျပားၾကသည္။ ရႊံ႕ေစးႏွင့္ ေျမေစးပိုမ်ားေသာ ၿဗံဳး၏ အေရာင္သည္ အျပာဖက္ေသာ မီးခိုးေရာင္အဆင္းရွိ၍ ၄င္းကို စေျမၿဗံဳးဟု ေခၚသည္။ သဲပြင့္ႀကီးမ်ားႏွင့္ ေက်ာက္စရစ္ခဲ ပို၍မ်ားေသာ ၿဗံဳး၏အေရာင္မွာ အ၀ါေရာင္ရွိၿပီး ၄င္းကို သဲၿဗံဳး (သို႔) ခဲၿဗံဳးဟု ေခၚသည္။ သဲႏုမ်ားပါေသာ ၿဗံဳးကို မႈံၿဗံဳးဟုေခၚသည္။ ၄င္း၏ အေရာင္မွာ ေအာက္ခံ ေက်ာက္ေဆြး ေက်ာက္ပုတ္ကုိမွီၿပီး ေဒသအလိုက္ အေရာင္ကြဲျပားသည္။ ၿဗံဳးမ်ားကို အခ်ိဳ႕ေနရာမ်ားတြင္ ေျမျပင္ႏွင့္ နီးကပ္စြာ ေတြ႕ရွိရၿပီး အခ်ိဳ႕ေနရာမ်ားတြင္မူ နက္ရွိဳင္းေသာ ေျမေအာက္အတြင္း၌ ေတြ႕ရသည္။

ေျမစာ
ေက်ာက္မ်က္ရတနာမ်ားထြက္ရွိရာ ၿဗံဳးအလႊာသို႔ မေရာက္မွီ အေပၚမွ တူးထုတ္ပစ္လိုက္ရေသာ ေက်ာက္မ်က္ရိုင္းမ်ား မပါရွိဟု ထင္ရသည့္ ေျမႀကီး။

ခဲစာ
ေက်ာက္ေဆာင္အတြင္းမွ ယမ္းျဖင့္ ခြဲထုတ္၍ ထြက္လာေသာ ေက်ာက္မ်က္ရတနာမ်ား ပါရွိသည့္ ခဲမ်ားကို တူျဖင့္ထုခြဲ၍လည္းေကာင္း၊ စက္ျဖင့္ႀကိတ္ခြဲ၍လည္းေကာင္း ေက်ာက္မ်က္ရတနာမ်ား ရွာေဖြအၿပီး စြန္႔ပစ္လိုက္ေသာ ခဲအေသးမ်ား။

မံု
သဲအနုစား။

တြင္းေတာ
ေက်ာက္တြင္းမ်ား အမ်ားအျပား တူးေဖာ္လုပ္ကိုင္ေနၾကသည့္ ေနရာ။

ကြက္ရပ္
ေက်ာက္မ်က္ရတနာထြက္ရွိရာ ေနရာ၊ ႒ာန။

လုပ္ကြက္
အစိုးရမွ သတ္မွတ္ေနရာခ်ထားေပးသည့္ ေက်ာက္မ်က္ရတနာ တူးေဖာ္လုပ္ကိုင္ခြင့္ျပဳေသာ ေနရာ။
.
ေရမံုခြက္
ၿဗံဳးေျမကို ေရျဖင့္ အရည္ေဖ်ာ္၍ ေမႊရန္ သစ္သားျဖင့္ ျပဳလုပ္ထားေသာ ေရေလွာင္ကန္ငယ္။

ဇလုပ္
ေရမံုခြက္မွလာေသာ ေရထြက္ေျမာင္း၏ အဆံုးတြင္ သဲႏွင့္ခဲမ်ား ထြက္မသြားေစရန္ ပိတ္ထားေသာေနရာ။

ကလက္
တြင္း၏ေအာက္ေျခတြင္ ေမွာင္ေနၿပီး အလင္းေရာင္မလံုေလာက္ေသာအခါ တြင္း၏အေပၚမွေန၍ ေနေရာင္ေအာက္တြင္ အလင္းျပန္ေစကာ တြင္းေအာက္သို႔ ေရာင္ျပန္ဟပ္ေစေသာ ေငြေရာင္စကၠဴျဖင့္ ကပ္ထားသည့္ ဂ်ပ္ျပား။

တြင္းလက္ဖ်ား
ေလးပင္တြင္း၊ လူးတြင္း၊ လက္ၾကားတြင္းမ်ား၌ ၿဗံဳးေၾကာရွိရာသို႔ လိုက္ရာတြင္ စဖြင့္သည့္ေနရာမွ ေနာက္ဆံုး ေရာက္ရွိသည့္ေနရာ။

ေခါင္းမိုးက်င္း
(ေခါင္းဖံုးက်င္း၊ ေခါင္းေပါင္းက်င္း ဟုလည္း ေခၚသည္။) ၿဗံဳးအလႊာသို႔ မေရာက္ရွိမွီ အေပၚယံေျမသားအလႊာကို ယူ၍ ဖယ္ရွားပစ္ျခင္း ျဖစ္သည္။

ေခါင္းစားထိုး
(ေခါင္းသားလိုက္သည္ဟုလည္း သံုးႏွံဳးသည္။) မိမိတူးေဖာ္ေနေသာ တြင္းသည္ ၿဗံဳးရွိရာအလႊာသို႔ ေရာက္ရွိေသာအခါ တြင္း၏ နံေဘးဖက္သို႔ လွိဳဏ္ေခါင္းမ်ား ျပဳလုပ္ကာ ၿဗံဳးေၾကာသြားရာေနာက္ လိုက္ၿပီး ၿဗံဳးေျမမ်ားကို ရယူျခင္းျဖစ္သည္။

ခဲလွဳပ္
ပင္မေက်ာက္ေဆာင္ႏွင့္ တစ္ဆက္တစ္စပ္တည္းမဟုတ္ပဲ ေျမႀကီးအတြင္းတြင္ သီးျခားနစ္၀င္ေနသည့္ တြင္းလုပ္သူမ်ားအတြက္ အသက္အႏၱရာယ္ ရွိနိဳင္ေသာ ခဲအႀကီးစား။

ထာ
ေက်ာက္မ်က္ရတနာမ်ား ထည့္၍ ၾကည့္ရွဳရန္ ေၾကးျဖင့္ ျပဳလုပ္ထားေသာ လင္ဗန္း၀ိုင္း။

ထာပြဲ
ေက်ာက္မ်က္အေရာင္းအ၀ယ္ ျပဳလုပ္ရာေနရာ၊ စုရပ္။ ေက်ာက္မ်က္ရတနာေစ်း။ (ေက်ာက္ထုပ္မ်ားကို ထာေခၚ ေၾကးလင္ဗန္းေပၚတြင္ ထည့္၍ ျပသေရာင္း၀ယ္ၾကသည္ကို အစြဲျပဳၿပီး ေနာင္တြင္ ထာပြဲဟု ေခၚတြင္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။)

ေအာက္ေက်ာက္
အရြယ္အစား ေသးငယ္၍ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အရည္အေသြး ညံ့ဖ်င္း၍ေသာ္လည္းေကာင္း တန္ဖိုးအားျဖင့္ မမ်ားေသာ ေက်ာက္မ်ား။ (ထမင္းစားေက်ာက္ဟုလည္း ေခၚသည္)

ေက်ာက္ႀကီး
အရြယ္အစားေကာင္းမြန္ၿပီး အရည္အေသြးလွပ၍ တန္ဖိုးအားျဖင့္ ႀကီးျမင့္ေသာ ေက်ာက္မ်က္ရတနာမ်ား။

အရိုင္း
ျပဳျပင္မြမ္းမံျခင္း၊ ျဖတ္ေတာက္ေသြးယူျခင္း မျပဳရေသးေသာ သဘာ၀အတိုင္း ရွိေနသည့္ ေက်ာက္မ်က္ရတနာမ်ား။

အယဥ္
ျပဳျပင္မြမ္းမံ၍ ျဖတ္ေတာက္ေသြးယူၿပီး လက္၀တ္ရတနာျပဳလုပ္ရန္ အဆင္သင့္ျဖစ္ေအာင္ ျပဳလုပ္ထားသည့္ ေရာင္းတန္း၀င္ ေက်ာက္မ်က္ရတနာမ်ား။

အစင္
ေက်ာက္၏အေရာင္ႏွင့္ အရြယ္အစား မည္သို႔ပင္ ရွိေစကာမူ အျပစ္အနာကင္း၍ သန္႔စင္ၾကည္လင္ေသာ ေက်ာက္မ်က္ရတနာမ်ား။

အျပစ္
ေက်ာက္သားအတြင္းရွိ အက္ကြဲေၾကာင္း။

အရည္
ေက်ာက္တစ္ပြင့္၏ အေရာင္အေသြး အႏု အရင့္။

အခ်ိဳ
အရည္ေဖ်ာ့ေသာ ေက်ာက္။

အထက္
အရည္ရင့္ေသာ ေက်ာက္။

အေဖာက္
အႀကီး။ မိမိ၀ယ္ေနက်ေက်ာက္ထက္ အရြယ္အစားအားျဖင့္ ႀကီးေသာ ေက်ာက္။

အညွာ
အေသး။ မိမိ၀ယ္ေနက်ေက်ာက္ထက္ အရြယ္အစားအားျဖင့္ ေသးေသာ ေက်ာက္။
.
အျဖဳန္း
ရတနာတန္းမ၀င္ေသာ ေက်ာက္။

မတ္စာ
ေက်ာက္ေသြးရာတြင္ သံုးေသာ ပစၥည္းတစ္မ်ိဳးျဖစ္သည့္ မတ္ေခၚ ေအာက္ခံျပားမ်ားကို ျပဳလုပ္ရာတြင္ ေရွးအခါက အရည္အေသြးမေကာင္းေသာ ေရာင္းတန္းမ၀င္သည့္ ေက်ာက္မ်ားကို စု၍ အမွဳန္႔ျဖစ္ေအာင္ ထုေထာင္းကာ ျပဳလုပ္ၾကရသည္။ ထုိအေခၚအေ၀ၚကို အစြဲျပဳၿပီး အရည္အေသြးမေကာင္းေသာ၊ တန္ဖိုးမရွိေသာ၊ ေရာင္းတန္းမ၀င္သည့္ ေအာက္ေက်ာက္မ်ားကို မတ္စာေက်ာက္ဟု ေခၚေ၀ၚၾကသည္။

အစည္း
ေက်ာက္ထုပ္တစ္ထုပ္အတြင္းတြင္ ပါ၀င္ေသာ ေက်ာက္မ်က္ရတနာမ်ားအနက္ အရည္အေသြးအားျဖင့္လည္းေကာင္း၊ တန္ဖိုးအားျဖင့္လည္းေကာင္း အေကာင္းဆံုး အေနအထားရွိသည့္ ေက်ာက္မ်ား။

အၿမီး
ေက်ာက္ထုပ္တစ္ထုပ္အတြင္းတြင္ ပါ၀င္ေသာ ေက်ာက္မ်က္ရတနာမ်ားအနက္ အရည္အေသြးအားျဖင့္ လည္းေကာင္း၊ တန္ဖိုးအားျဖင့္လည္းေကာင္း အေကာင္းဆံုး အေနအထားရွိသည့္ ေက်ာက္မ်ားကို ႏွဳတ္ယူၿပီး က်န္ရွိေသာ ေက်ာက္မ်ား။

ပြင့္ေကာက္သမား
တန္ဖိုးျမင့္၍ အရည္အေသြးေကာင္းေသာ ေက်ာက္မ်ားကိုသာ တစ္ပြင့္ျခင္း စိတ္ႀကိဳက္ ၀ယ္ယူၾကသူမ်ား။

အစပ္ေက်ာက္သမား
မိုးကုတ္တြင္းထြက္ ေက်ာက္မ်က္ရတနာမ်ားစြာအထဲမွ မိမိကၽြမ္းက်င္သည့္ ေက်ာက္တစ္မ်ိဳးမ်ိဳးကိုသာ ဦးစားေပး၍ အထုပ္လိုက္ျပည့္ေအာင္ ၀ယ္ယူၾကသူမ်ား။

တစ္ကိုက္
အေလးခ်ိန္ တစ္ကရက္(တစ္ကလပ္) အရြယ္ရွိေသာေက်ာက္။

ႏွစ္ကိုက္
အေလးခ်ိန္ ႏွစ္ကရက္(ႏွစ္ကလပ္) အရြယ္ရွိေသာေက်ာက္။

သံုးကိုက္
အေလးခ်ိန္ သံုးကရက္(သံုးကလပ္) အရြယ္ရွိေသာေက်ာက္။

သံုးမတ္ကိုက္
အေလးခ်ိန္ တစ္ကရက္ အရြယ္ေအာက္ရွိေသာ ေက်ာက္။

ငါးမူးတင္(ႏွစ္လံုးစီး)
အေလးခ်ိန္အားျဖင့္ ကရက္၀က္ခန္႔ရွိၿပီး ႏွစ္ပြင့္ေပါင္းလွ်င္ တစ္ကရက္ အေလးခ်ိန္ရွိေသာေက်ာက္။

သံုးလံုးစီး
သံုးပြင့္ေပါင္းလွ်င္ အေလးခ်ိန္ တစ္ကရက္ရွိေသာ ေက်ာက္။

ေလးလံုးစီး
ေလးပြင့္ေပါင္းလွ်င္ အေလးခ်ိန္ တစ္ကရက္ရွိေသာ ေက်ာက္။

စြယ္(ဇြယ္ဟုအသံထြက္သည္)
အေလးခ်ိန္ တစ္ကရက္ေအာက္ရွိေသာ ေက်ာက္မ်ားကို ျခံဳ၍ ေခၚေ၀ၚသည္။

စံေက်ာက္ (စံထားေက်ာက္)
ေက်ာက္ထုပ္တစ္ထုပ္စပ္ရာတြင္ အေရာင္အေသြး အရြယ္အစား တူညီေစရန္အတြက္ စံထားၿပီး ႏွိဳင္းယွဥ္၀ယ္ယူနိဳင္ရန္ ထားရွိေသာ အခံေက်ာက္။

နတ္ေသြးေက်ာက္ (ဘဲရံ)
Spinel ေခၚ အညံ့ပန္းေက်ာက္ျဖစ္သည္။ ထိပ္ႏွစ္ဖက္ခၽြန္၍ မ်က္ႏွာရွစ္မ်က္ႏွာတြင္ ေသြးထားသကဲ့သို႔ သဘာ၀အားျဖင့္ ျဖစ္တည္ေနေလသည္။ ထုိကဲ့သို႔ မူလသဘာ၀ ပံုေဆာင္ခဲသ႑ာန္မပ်က္ပဲ ထြက္ရွိလာေသာေၾကာင့္ လူေက်ာက္ေသြးဆရာက မေသြးရပဲ နတ္ေက်ာက္ေသြးဆရာမ်ားမွ ေသြးထားသည္ဟု တင္စားေခၚေ၀ၚၾကျခင္း ျဖစ္သည္။ ထိုေက်ာက္မ်ိဳးကို ထပ္မံ အကြက္ခ်စရာ မလိုေတာ့ပဲ အေရာင္တင္ေပးရံုမွ် ျပဳလုပ္ၿပီး လက္၀တ္ရတနာထည္မ်ား ျပဳလုပ္ကာ ၀တ္ဆင္နိဳင္သည္။

အိတ္သလဲ
ေက်ာက္ထုပ္မ်ားထည့္ရန္ အ၀တ္စျဖင့္ ခ်ဳပ္ထားေသာ ရွံဳ႕အိတ္။

ပဏာ
ေက်ာက္မ်က္ရတနာ၏ အရည္ႏွင့္ အျပစ္အနာအဆာတို႔ကို ၾကည့္ရွဳစစ္ေဆးရန္ ေနေရာင္ျခည္၏ အလင္းအား။

ျပင္သစ္
ရုတ္တရက္ၾကည့္လွ်င္ ခြဲျခား၍မရပဲ ေက်ာက္အစစ္ကဲ့သို႔ ထင္ေယာင္ထင္မွားျဖစ္ေအာင္ ျပဳလုပ္ထားေသာ ေက်ာက္အတု။ ( ျပင္သစ္လူမ်ိုဳး Mr-Verneuilက ၁၉၀၄-ခုႏွစ္တြင္ ပတၱျမားကို ဓာတုေဗဒနည္းျဖင့္ ေအာင္ျမင္စြာ ထုတ္လုပ္နိဳင္ၿပီျဖစ္ေၾကာင္း ကမၻာသို႔ ေၾကျငာခဲ့သည္။ ၁၉၀၈ ခုႏွစ္တြင္ ၄င္းေက်ာက္အတုမ်ား မိုးကုတ္သို႔ စတင္ေရာက္ရွိလာသည္။)

ေစာကူ
(ရွမ္းဘာသာစကားျဖစ္သည္) ေျမစာ (သို႔) ခဲမ်ားကို သြန္ပစ္ရန္အတြက္ ၀ါးျဖင့္ ယက္လုပ္ထားေသာ လက္ဆြဲကိုင္းပါသည့္ ထည့္စရာျခင္း။
.
ပုတ္ေတာ
ေက်ာက္ေဆးရာတြင္ အသံုးျပဳသည့္ ၀ါးျဖင့္ ယက္လုပ္ထားေသာ ဇကာ။

ေပါလန္
(ရွမ္းဘာသာစကားျဖစ္သည္) ပစၥည္းဥစၥာ ကံုလံုၾကြယ္၀ၿပီး ေက်ာက္တြင္းမ်ားကို ပိုင္ဆိုင္ေသာ အရွင္သခင္။
.
မဲလန္
(ရွမ္းဘာသာစကားျဖစ္သည္) ေက်ာက္တြင္းပိုင္ရွင္၏ ဇနီး (သို႔) ေက်ာက္တြင္းမ်ားကို ပိုင္ဆိုင္ေသာ အရွင္သခင္မ။

တြင္းသား (တြင္းသမား)
ေက်ာက္တြင္း ကာယအလုပ္သမား။

တြင္းဆရာ
ေက်ာက္တြင္းတူးျခင္းလုပ္ငန္းကို ကၽြမ္းက်င္၍ ေက်ာက္ရွိသည့္ေျမလႊာကို ခြဲျခားတတ္ၿပီး တြင္းသားမ်ားအား ဦးေဆာင္လမ္းညႊန္မွဳေပးနိဳင္ေသာ ရိုးသား၍ သမာသမတ္က်သည့္ ပုဂၢိဳလ္။

စို႔သူႀကီး
ပေဒသရာဇ္မင္းတို႔က ေရြးခ်ယ္ခန္႔အပ္ထားသည့္ ပတၱျမားေက်ာက္တြင္းနယ္ေျမကို စီမံအုပ္ခ်ဳပ္ရေသာ အႀကီးအကဲ။ (ေရွးက မိုးကုတ္၊ ကသည္း၊ က်ပ္ျပင္ သံုးဌာနတြင္ စို႔သူႀကီးမ်ားမွ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့သည္။)

(ဆက္လက္ၿပီး ရွာေဖြစုေဆာင္းလွ်က္ ရွိေနပါသည္။ မပါရွိေသးသည့္ စကားလံုး ေ၀ါဟာရမ်ားကိုလည္း ပါ၀င္ကူညီၿပီး အဓိပါယ္ဖြင့္ဆို ေပးၾကပါရန္ ဖိတ္ေခၚအပ္ပါသည္)

S.T.A

Read More...

Tuesday, October 23, 2007

Biography of Mogok Sayardaw

အဂၢမဟာပ႑ိတ မိုးကုတ္ဆရာေတာ္ဘုရား၏ ေထရုပတၱိ အက်ဥ္း


မုိးကုတ္ဆရာေတာ္ဘုရားေလာင္းလ်ာအား ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၁၂၆၁ ခုႏွစ္၊ နတ္ေတာ္လျပည့္ေက်ာ္(၁၁) ရက္၊ ဗုဒၶဟူးေန ့တြင္ ခမည္းေတာ္ ဦးေအာင္ထြန္း ႏွင့္ မယ္ေတာ္ ေဒၚေရႊအိတ္တို႔မွ ျမစ္ငယ္ျမစ္ေခၚ ဒု႒၀တီျမစ္၏ တစ္ဖက္ကမ္းရွိ ဥယ်ာဥ္ေတာ္္ရြာတြင္ ဖြားျမင္ေတာ္မူသည္။ ငယ္နာမည္ ေမာင္လွေဘာ္ဟု ေခၚတြင္သည္။ အသက္ (၉)ႏွစ္သား အရြယ္တြင္ ဥယ်ာဥ္ေတာ္္ရြာရွိ ေဂြးပင္ေတာရေက်ာင္းဆရာေတာ္ ဦးဇာဂရထံ၌ ရွင္သာမေဏအျဖစ္ ေရာက္ရွိခဲ့ၿပီး ရွင္၀ိမလ ဟု ဘြဲ႕မည္တြင္သည္။
ရွင္၀ိမလ သက္ေတာ္(၂၀) ျပည့္ေသာအခါ ၁၂၈၁-ခုႏွစ္၊ ၀ါဆိုလဆန္း (၈)ရက္ေန႔တြင္ အမရပူရရွိ မဂၤလာတိုက္ ဆရာေတာ္အား ဥပဇၥ်ာယ္ျပဳကာ ျမင့္ျမတ္ေသာ ရဟန္းအျဖစ္သို႔ ေရာက္ရွိေတာ္မူသည္။ ၁၂၈၆-ခုႏွစ္တြင္ မဂၤလာ ေက်ာင္းတိုက္အတြင္း၌ ေက်ာင္းထိုင္စာခ်ျဖစ္ကာ ႏွစ္ေပါင္းသံုးဆယ္ေက်ာ္မွ် စာ၀ါမ်ား ပို႔ခ်ေတာ္မူခဲ့သည္။ ေနာင္တြင္ ပထမေက်ာ္ဆရာႀကီး ဦးအုန္း လက္စမသတ္ခဲ့ရေသာ အဘိဓမၼာတံခြန္က်မ္းႀကီးကို လက္စသတ္ ေရးသားေတာ္မူသည္။ ထို႔ေနာက္ ယမကမဥၹဴရီက်မ္းႏွင့္ ပုထုဇနအလင္းျပက်မ္း မ်ားကိုလည္း ျပဳစုေတာ္မူခဲ့သည္။
ဆရာေတာ္ ဦး၀ိမလသည္ စာသင္သားရဟန္းေတာ္မ်ားအား စာေပပို႔ခ်ေတာ္မူလွ်က္ပင္ တစ္ဖက္မွလည္း လူဒါယကာ ဒါယိကာမအေပါင္းတို႔ကို အဘိဓမၼာတရားေတာ္မ်ား ေဟာၾကားျပသေတာ္မူခဲ့သည္။
ဆရာေတာ္ဦး၀ိမလအား မိုးကုတ္ၿမိဳ႕၊ ေဂ်ာ့ခ်္ေတာင္ရပ္ (ယခု စည္ပင္သာယာရပ္ကြက္)မွ ေက်ာင္းဒကာႀကီး ဦးလယ္ႏွင့္ ဇနီး ေဒၚသိုင္းျခံဳတို႔၏ ပင့္ေလွ်ာက္ခ်က္အရ ၁၂၉၄-ခုႏွစ္မွ စတင္ကာ မိုးကုတ္သို႔ ႏွစ္စဥ္ၾကြေရာက္၍ တရားေတာ္မ်ားကို ေဟာၾကားျပသေတာ္မူသည္။ ၁၃၁၆-ခုႏွစ္တြင္ ဆရာေတာ္အား ေဒၚေဒၚအံု၊ ေဒၚေဒၚဖံုတို႔မွ မိုးကုတ္ၿမိဳ႕တြင္ မဂၤလာတိုက္ ဟု ကမၺည္းထိုးကာ တိုက္ေက်ာင္း ေဆာက္လုပ္လွဴဒါန္းသည္ကို အလွဴခံ ရရွိေတာ္မူသည္။
ဒုတိယကမၻာစစ္မီးႀကီး ျမန္မာနိဳင္ငံသို႔ ကူးစက္လာရာ စစ္ေဘး စစ္ဒဏ္တို႔ကို ေရွာင္တိမ္း၍ ဆရာေတာ္ဘုရားသည္ မိုးကုတ္ၿမိဳ႕ သုႆာန္ေက်ာင္း၌ ေခတၱမွ် သီတင္းသံုးေတာ္မူခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ စစ္ဒဏ္ ဗံုးဒဏ္တို႔မွ ပို၍လံုျခံဳစိတ္ခ်ရန္ မိုးကုတ္ၿမိဳ႕ႏွင့္ေလးမိုင္ခန္႔ေ၀းေသာ ေဘာ္ဗဒန္းရြာသို႔ ၾကြေရာက္သီတင္းသံုးကာ ထိုရြာအနီးရွိ ေက်ာက္လွိဳဏ္ဂူအတြင္း၌ ၀ိိပႆနာတရားမ်ားကို က်င့္ၾကံအားထုတ္ေတာ္မူခဲ့သည္။ ထိုလွိဳဏ္ဂူအတြင္း၌ပင္ ၁၃၀၄-ခုႏွစ္ ၀ါဆိုဦးမွစ၍ ေလးႏွစ္ေလးမိုးတိုင္တိုင္ က်င့္ၾကံအားထုတ္ခဲ့ၿပီး တရားထူးမ်ား ရရွိခဲ့ေလသည္။ ယခင္ေဟာၾကားေသာ တရားေတာ္မ်ားႏွင့္ ကြာျခားလာၿပီး စစ္ၿပီးကာလတြင္ ေဟာေသာ တရားေတာ္မ်ားမွာ ပို၍ထူးျခားလာကာ ေလးနက္မွဳအျပည့္အ၀ရွိလာခဲ့သည္။


မိုးကုတ္ၿမိဳ႕မွဒကာမ်ားက ပင့္ဖိတ္၍ မိုးကုတ္သို႔ၾကြေရာက္ တရားေဟာေတာ္မူျခင္း၊ မိုးကုတ္ၿမိဳ႕ရွိ ဒကာ ဒကာမ အေပါင္းတို႔၏ ၾကည္ညိဳေလးစားေတာ္မူျခင္း၊ မိုးကုတ္ၿမိဳ႕မွပင္ လာေရာက္ၿပီး ေက်ာင္းေဆာင္မ်ား ေဆာက္လုပ္လွဴဒါန္းျခင္းႏွင့္ ထုိမိုးကုတ္ေက်ာင္းႀကီးေပၚ၌ သီတင္းသံုးေတာ္မူျခင္း စသည့္ အေၾကာင္းအရင္းမ်ားေၾကာင့္ မိုးကုတ္ဆရာေတာ္ဘုရား ဟု အမည္တြင္ခဲ့ရေလသည္။
မိုးကုတ္ဆရာေတာ္ဘုရားႀကီးသည္ ျမတ္စြာဘုရားအလိုေတာ္အတိုင္း သစၥာေလးပါးတရားေတာ္မ်ားကို ဟုတ္တိုင္းမွန္ရာ သိရွိနားလည္နိဳင္ေစရန္ႏွင့္ ေယာနိေသာမနသိကာရ ႏွလံုးသြင္းမွန္ေစရန္ ရည္ရြယ္၍ အမ်ားနားလည္ေသာ စကားမ်ားျဖင့္ နည္းမ်ိဳးစံုသံုးကာ ေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့သည္။ ဆရာေတာ္၏ေဟာဟန္မွာ အမ်ားေခတ္စားသလို သံေနသံထားအမ်ိဳးမ်ိဳး အသံနိမ့္ျမင့္ျဖင့္ ေဟာျခင္းမ်ိဳးမဟုတ္။ အေၾကာင္းအရာတစ္ခုကို အရပ္သံုးစကားျဖင့္ ရွင္းျပျခင္းမ်ိဳး ျဖစ္ေလသည္။ ပရိယာယ္မပါ မွန္ရာကိုသာ တည့္တည့္ႀကီးေဟာေျပာေနျခင္းမ်ိဳး ျဖစ္သည့္အတြက္ နားၾကားရသူအဖို႔တြင္ နားလည္သေဘာေပါက္လြယ္ၾကသည္။ ေဟာေျပာရာတြင္လည္း မည္ကဲ့သို႔ပင္ ဂုဏ္ရွိရွိ ညွာတာေထာက္ထားေတာ္မူေလ့ မရွိပဲ တင္းတင္းရင္းရင္း တိုက္ရိုက္ပင္ လက္ညွိဳးထိုးကာ ေစတနာအျပည့္ျဖင့္ ဟုတ္တိုင္းမွန္ရာ ေဟာျပ ညႊန္ျပေတာ္မူေလ့ ရွိပါသည္။ ေယာဂီမ်ားအတြက္လည္း အခက္အခဲမရွိ တရားအားထုတ္နိဳင္ရန္ ၀ိပႆနာက်င့္စဥ္မ်ားကို ေန႔စဥ္သံုးစကားျဖင့္ သြန္သင္ဆံုးမထားခဲ့ပါသည္။ တိပိဋကဓရ ဓမၼဘ႑ာဂါရိက မင္းကြန္းဆရာေတာ္ဘုရားႀကီးကပင္လွ်င္ မိုးကုတ္ဆရာေတာ္၏ ေဟာခ်က္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ ဗုဒၶတရားေတာ္ေတြကို ျမန္မာဘာသာႏွင့္ ျမန္မာလူမ်ိဳးေတြ နားလည္ေအာင္ ေဟာၾကားတဲ့ေနရာမွာ ျမတ္စြာဘုရားသာရွိမယ္ဆိုရင္ ျမန္မာအ႒ကထာ ဆရာႀကီးရယ္လို႔ ဧတဒဂ္ဘြဲ႕ထူး ေပးရေလာက္ပါေပတယ္ ဟု မွတ္ခ်က္ျပဳေတာ္မူခဲ့သည္။
၁၃၆၂-ခုႏွစ္၊ ၀ါဆိုလဆန္း(၇)ရက္၊ (၈.၇.၁၉၆၂)ေန႔တြင္ ျပည္ေထာင္စုသမၼတျမန္မာနိဳင္ငံေတာ္၊ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီ အစိုးရ၏ သာသနာေရးဦးစီး႒ာနမွ လွဴဒါန္းဆက္ကပ္သည့္ အဂၢမဟာပ႑ိတ ဘြဲ႔တံဆိပ္ေတာ္ကို အလွဴခံရရွိေတာ္မူသည္။
ဒုတိယကမၻာစစ္ မျဖစ္ပြားမွီ ၁၉၃၆-ခုႏွစ္ (ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၁၂၉၈-ခုႏွစ္)တြင္ သီဟိုဠ္ကၽြန္း (ယခု သီရိလကၤာနိဳင္ငံ)၊ အႏုရာဓၿမိဳ႕ရွိ မဟာေစတီေတာ္ ေဂါပကအဖြဲ႕မွေန၍ ေမတၱာရပ္ခံ အကူအညီေတာင္းခံခ်က္အရ ဆရာေတာ္မွ ဦးေဆာင္၍ မိုးကုတ္ၿမိဳ႕မွ ဒကာ၊ ဒကာမအေပါင္းတို႔ လွဴဒါန္းေသာ အဖိုးတန္ပတၱျမားအပါအ၀င္ ေက်ာက္လံုးေရ (၄၃၅၀)၊ ေရႊခ်ိန္ (၃)ပိႆာ၊ ေဘာ္ခ်ိန္ (၄၁)ပိႆာခြဲျဖင့္ မြမ္းမံျပဳလုပ္ထားသည့္ ဥာဏ္ေတာ္အျမင့္ (၁၈)လက္မရွိေသာ စိန္ဖူးေတာ္ႀကီးကို ရန္ကုန္မွတဆင့္ ပင္လယ္ကူးသေဘၤာျဖင့္ သီရိလကၤာနိဳင္ငံသို႔ ေပးပို႔လွဴဒါန္းခဲ့ပါသည္။
တဖန္ သီဟိုဠ္ကၽြန္း မဟာေစတီေတာ္ႀကီး၏ စိန္ဖူးေတာ္အတြက္ မိုးကုတ္ၿမိဳ႕မွေန၍ ေပးပို႔လွဴဒါန္းလိုက္ေၾကာင္းကို ၾကားသိရေသာ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ရွိ ဗိုလ္တစ္ေထာင္ေစတီေတာ္ ေဂါပကအဖြဲ႕ကလည္း ဗိုလ္တစ္ေထာင္ေစတီေတာ္တြင္ လိုအပ္လွ်က္ရွိေသာ စိန္ဖူးေတာ္ကို ထပ္မံအလွဴခံျပန္ရာ ဆရာေတာ္မွပင္ ဦးေဆာင္၍ မိုးကုတ္ၿမိဳ႕မွ ဒကာ၊ ဒကာမမ်ား စုေပါင္းကာ ၀ိုင္း၀န္းလွဴဒါန္းၾကၿပီး ၁၉၃၇-ခုႏွစ္ (ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၁၃၀၉-ခုႏွစ္)တြင္ မႏၱေလးမွ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕သို႔ ေလယာဥ္ စင္းလံုးငွားျဖင့္ ေပးပို႔လွဴဒါန္းခဲ့ပါသည္။
မိုးကုတ္ဆရာေတာ္ဘုရားႀကီးသည္ ၁၃၂၄-ခုႏွစ္၊ သီတင္းကၽြတ္လျပည့္ေက်ာ္ (၄)ရက္၊ ဗုဒၶဟူးေန႔တြင္ ခႏၶာ၀န္ခ်ေတာ္မူကာ အၾကြင္းမဲ့ ေအးၿငိမ္းေတာ္မူေလသည္။ ဆရာေတာ္ဘုရားသည္ ခႏၶာ၀န္မခ်မွီအခ်ိန္တိုင္ေအာင္ပင္ သစၥာေလးပါး တရားေတာ္မ်ားကို မရပ္မနား ေဟာၾကားသြားေတာ္မူခဲ့သည္။ သစၥာေလးပါး တရားေတာ္ကို အေဟာအေျပာ သက္သက္မွ် မဟုတ္ပဲ အလုပ္သေဘာျဖင့္ ကိုယ္ေတာ္တိုင္ သက္ေသျပေတာ္မူခဲ့ေလသည္။
မိုးကုတ္ဆရာေတာ္ဘုရားႀကီး ေဟာၾကားဆံုးမေတာ္မူခဲ့ေသာ သစၥာေလးပါးတရားေတာ္မ်ားမွာ တရားေခြမ်ား၊ ဒစ္ဂ်စ္တယ္ အမ္ပီသရီး စီဒီမ်ားျဖင့္ ပုဒ္ေရ တစ္ေထာင္ခန္႔ က်န္ရွိခဲ့ရာ ယခုတိုင္ နာၾကားေနၾကရဆဲ ျဖစ္ပါသည္။ ထို႔ျပင္ အသံသြင္း တိတ္ေခြမ်ားမွတဆင့္ စာအုပ္အျဖစ္သို႔ ပုဒ္ေရငါးရာေက်ာ္ကိုလည္း ပံုႏွိပ္ထုတ္ေ၀ၿပီး ျဖစ္ပါသည္။ ဆရာေတာ္ဘုရား၏ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ ေဒသနာေတာ္ကို အဂၤလန္၊ တရုတ္၊ ဂ်ပန္၊ ကိုရီးယား၊ ထိုင္း၊ သီရိလကၤာ စသည့္ နိဳင္ငံျခားတိုင္းျပည္ မ်ားတြင္လည္း ဘာသာျပန္ဆိုကာ ေလ့လာအားထုတ္လွ်က္ ရွိၾကပါသည္။
မိုးကုတ္၀ိပႆနာ တရားစဥ္ႏွင့္ လုပ္ငန္းစဥ္ျပန္႔ပြားေရးအသင္း သည္လည္း ယခုအခါ ျမန္မာျပည္အႏွံ႔တြင္ အဖြဲ႕ခြဲေပါင္း (၂၆၉)ဖြဲ႕ႏွင့္ အဖြဲ႕စိတ္ေပါင္း သံုးေထာင္ေက်ာ္ခန္႔ ရွိပါသည္။ မိုးကုတ္ဆရာေတာ္ဘုရားႀကီး မရွိေတာ့ေသာ္လည္း ဆရာေတာ္ဘုရားႀကီး ေဟာၾကားဆံုးမေတာ္မူခဲ့ေသာ သစၥာေလးပါး တရားေတာ္မ်ားမွာကား ယေန႔တိုင္ ရွင္သန္ေနဆဲပင္ ျဖစ္ပါေတာ့သည္။

- ငါသည္ မုခ်ေသရမည္ အခ်ိန္ပိုင္းသာ လိုေတာ့သည္။
- အေသမဦးခင္ ဥာဏ္ဦးေအာင္ ၀ိပႆနာ တရား အားထုတ္ၾကပါ။ အေသကဦးသြားရင္ ကိုယ့္အတြက္ နာမယ္။
က်မ္းကိုး
(၁) မိုးကုတ္ဆရာေတာ္ဘုရားႀကီး၏ ေထရုပတၱိ (မိုးကုတ္၀ိပႆနာ တရားစဥ္ႏွင့္ လုပ္ငန္းစဥ္ျပန္႔ပြားေရး အဖြဲ႕ခ်ဳပ္)၊၁၉၉၉-ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလ။
(၂) မိုးကုတ္ဆရာေတာ္ဘုရားႀကီး၏ တစ္ဘ၀သာသနာ (အရွင္ေဃာသိတ)၊ သတၱမအႀကိမ္၊ ၂၀၀၂-ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလ။

S.T.A

Read More...